Viðræðum á milli Evrópusambandsins og Sviss, um nýjan heildarsamning í stað þeirra 120 tvíhliða samninga sem Svisslendingar hafa samið um við sambandið, hefur verið hætt að frumkvæði svissneskra stjórnvalda. Viðræðurnar höfðu staðið yfir í sjö ár þegar fulltrúar Sviss yfirgáfu loks samningaborðið.
Samið var um tvíhliða samningana í kjölfar þess að aðild að EES-samningnum var hafnað með meirihluta atkvæða í þjóðaratkvæðagreiðslu í Sviss árið 1992. Var með samningnum byggt ofan á fríverzlunarsamning Svisslendinga við forvera sambandsins, Efnahagsbandalag Evrópu, sem tók gildi árið 1972.
Viðbrögð við viðvarandi andstöðu Sviss
Höfnun svissneskra kjósenda árið 1992 kom ekki í veg fyrir að Evrópusambandið þrýsti áfram á Sviss að samþykkja EES-samninginn. Heildarsamningurinn var hugsaður sem viðbrögð sambandsins við viðvarandi andstöðu Svisslendinga við EES-samninginn en samningarnir eru í grunninn hliðstæðir.
Þannig fól fyrirhugaður heildarsamningur til að mynda í sér líkt og EES-samningurinn einhliða upptöku Sviss á regluverki frá Evrópusambandinu sem og lögsögu dómstóls sambandsins en samkvæmt EES-samningnum ber EFTA-dómstólnum að taka mið af dómaframkvæmd dómstóls Evrópusambandsins.
Engin biðröð eftir samningum í anda EES
Svisslendingar eru ekki einir um að vera afhuga EES-samningnum eða samningum í anda hans. Þannig vildi Evrópusambandið að Bretland yrði áfram aðili að samningnum eftir að landið yfirgæfi sambandið. Hins vegar höfnuðu brezk stjórnvöld bæði EES-samningnum og í kjölfarið einnig samningi í anda hans.
Langur vegur er frá því að ríki heimsins standi í biðröð og óski eftir því að gera samninga við Evrópusambandið hliðstæða við EES-samninginn. Þvert á móti hafa ríki um heim allan verið að semja sín á milli um víðtæka fríverzlunarsamninga, þar á meðal við sambandið, líkt og niðurstaðan varð í tilfelli Bretlands.
HJG
(Ljósmynd: Svissnesku Alparnir. Eigandi: R D – Wikimedia Commons)