Skip to content

Fullveldi.is

VEFSETUR UM UTANRÍKIS- OG VARNARMÁL

Menu
  • Forsíða
  • Greinar
    • EES-samningurinn
      • Bókun 35
    • Evrópumál
    • Fríverzlun
    • Schengen
    • Stjórnarskrármál
    • Varnarmál
  • Skýrslur
  • Hlaðvarp
  • Fullveldi.is
  • English
Menu

„Vitanlega er ESB ekki lokaður pakki“

Posted on July 5, 2021 by Fullveldi

„Þið vitið fullkomlega hvað er í pakkanum,“ sagði Uffe-Ellemann Jensen, fyrrverandi utanríkisráðherra Danmerkur, við mbl.is í marz 2017 en hann hefur lengi hvatt til inngöngu Íslands í Evrópusambandið. „Vitanlega er Evr­ópusambandið ekki lokaður pakki. Þið vitið hvað þið væruð að fara út í. Og ef þið eruð ekki reiðubúin til þess, haldið ykkur þá fyrir utan sambandið. Það er það bezta sem þið getið gert.“

Talsvert hefur verið rætt um það á liðnum árum, í röðum þeirra sem vilja að Íslandi gangi í Evrópusambandið, að ekki sé hægt að taka afstöðu til málsins nema með því að sækja um inngöngu og „fá samning á borðið.“ Þetta hefur reyndar þótt nokkuð sérstakur málflutningur í ljósi þess að þeir sem boðið hafa upp á hann hafa í flestum tilfellum sjálfir fyrir löngu tekið einarða afstöðu með inngöngu í Evrópusambandið.

Fyrirvaralaus stuðningur við inngöngu í ESB

Til að mynda setja þeir tveir stjórnmálaflokkar sem styðja inngöngu í Evrópusambandið, Viðreisn og Samfylkingin, enga fyrirvara í þeim efnum í stefnur sínar. Þannig segir einfaldlega í stefnu Viðreisnar að Ísland eigi að ganga í sambandið að mati flokksins. Ekkert er minnzt á það að fyrst þurfi að kanna hvað sé í boði og að forsenda inngöngu sé sú að tilteknum markmiðum verði náð í viðræðum við það.

Hiðstæða sögu er að segja af stefnu Samfylkingarinnar. Þar segir einfaldlega að flokkurinn stefni að inngöngu í Evrópusambandið. Engir fyrirvarar eru settir um að fyrst þurfi að kanna hvað í henni felist. Samtök íslenzkra Evrópusambandssinna, Já Ísland, eru engin undantekning frá þessu og segir þannig á facebooksíðu þeirra að félagsmenn séu sammála um það að Íslandi sé betur borgið innan sambandsins.

Skoðanakannanir sem ekki er hægt að svara?

Við þetta má bæta að Já Ísland hefur á liðnum árum ítrekað greitt fyrir gerð skoðanakannana þar sem spurt hefur verið að því hvort fólk vilji ganga í Evrópusambandið eða ekki. Með öðrum orðum hefur verið spurt spurningar sem samtökin hafa á sama tíma viljað meina að fólk geti ekki svarað án þess að samningur við sambandið liggi fyrir. Þessi málflutningur gengur vitanlega engan veginn upp.

Þannig virðast þeir einu sem geta tekið afstöðu til inngöngu í Evrópusambandið að mati umræddra aðila án samnings við sambandið vera þeir sem hlynntir eru því að ganga þar inn. Komist fólk að annarri niðurstöðu er hún greinilega ekki marktæk. Sjálft er Evrópusambandið reyndar þekkt fyrir að láta kjósa ítrekað um samrunaskref innan sambandsins þar til fólk kemst að réttri niðurstöðu að mati þess.

Spil Evrópusambandsins þegar á borðinu

Staðreyndin er sú að það er vitanlega ekkert leyndarmál hvað felst í inngöngu í Evrópusambandið eins og Jensen benti réttilega á. Það sama gerði til að mynda Olli Rehn, þáverandi stækkunarstjóri sambandsins, í viðtali við Morgunblaðið 2009 spurður hvort spilin yrðu loks lögð á borðið og upplýst hvað í boði væri eftir að ríkisstjórn Samfylkingarinnar og Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs sótti um inngöngu:

„Ef ég nota myndlíkingu þína þá eru spil Evrópusambandsins þegar á borðinu, fyrir allra augum. Það er að segja regluverk sambandsins og meginreglur þess.“ Innan þess ramma verða allir samningar um inngöngu ríkja í Evrópusambandið að rúmast. Þá einkum og sér í lagi innan meginreglna sambandsins, það er að segja sáttmála þess. Ljóst er að frá þeim verða engar varanlegar undanþágur veittar.

Hjörtur J. Guðmundsson
sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur

(Ljósmynd: Uffe-Ellemann Jensen, fyrrverandi utanríkisráðherra Danmerkur. Eigandi: Evgenia Levin – Baltic Development Forum – Creative Commons Attribution 2.0 Generic)

HELZTU GREINAR


Mýtan um sætið við borðið

Kæmi til þess að Ísland gengi í Evrópusambandið tæki vægi landsins fyrst og fremst mið af íbúafjölda þess. Til að mynda þegar teknar væru ákvarðanir varðandi sjávarútvegs- og orkumál sem skipta okkur Íslendinga miklu máli. Ekki sízt í ráðherraráði sambandsins sem gjarnan er skilgreint sem valdamesta stofnun þess. Vægi Íslands þar yrði þannig í langflestum tilfellum aðeins um 0,08% eða á við 5% hlut í alþingismanni.



Verður það sama gert aftur?

Formaður Sjálfstæðisflokksins, Bjarni Benediktsson, sagði í kappræðum formanna stjórnmálafokkanna á Stöð 2 á dögunum, aðspurður af Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni, formanni Miðflokksins, hvort til þess gæti komið að hann gæfi eitthvað eftir varðandi inngöngu í Evrópusambandið kæmi til ríkisstjórnarsamstarfs flokks hans við Viðreisn og Samfylkinguna eftir þingkosningarnar, að hann gæti ekki og myndi ekki taka þátt í ríkisstjórn sem berðist fyrir því að Ísland gengi í sambandið. Hann sæi engin rök fyrir inngöngu í það.



Vilja miklu stærra bákn

Mjög sérstakt er að sjá forystumenn Viðreisnar og aðra frambjóðendur flokksins gagnrýna umfang íslenzku stjórnsýslunnar og segjast vilja minnka báknið á sama tíma og helzta stefnumál flokksins, sem öll önnur stefnumál hans taka í raun mið af, er að Ísland gangi í Evrópusambandið sem telur stjórnsýsluna hér á landi þvert á móti allt of litla til þess að standa undir þeim skuldbindingum sem fylgja inngöngu í sambandið.



Fámennt ríki á jaðrinum

Versta staða sem ríki getur verið í innan Evrópusambandsins, þegar kemur að möguleikum á því að hafa áhrif á ákvarðanatökur innan þess, er að vera fámennt ríki á jaðri sambandsins. Kæmi til þess að Ísland gengi í Evrópusambandið yrði landið bæði það fámennasta innan sambandsins og á yzta jaðri þess.



Hegðaði sér eins og einræðisherra

„Ég vissi að ég gæti aldrei unnið þjóðaratkvæði hér í Þýzkalandi. Við hefðum tapað sérhverri atkvæðagreiðslu um evruna. Það er alveg ljóst,“ sagði Helmut Kohl, fyrrverandi kanzlari Þýzkalands, í samtali við þýzka blaðamanninn Jens Peter Paul árið 2002. Viðtalið er að finna í doktorsritgerð Pauls sem gerð var opinber um áratug síðar en Kohl gegndi kanzlaraembættinu þegar grunnur var lagður að Evrópusambandinu eins og við þekkjum það í dag og evrusvæðinu með Maastricht-sáttmálanum á tíunda áratug síðustu aldar.



Mjög skiljanleg umræða um EES

Vaxandi umræða um það hvort rétt sé fyrir okkur Íslendinga að vera áfram aðilar að EES-samningnum er afar skiljanleg þó Hanna Katrín Friðriksson, þingflokksformaður Viðreisnar, telji hana óskiljanlega samanber pistill hennar í Morgunblaðinu á dögunum þar sem hún hélt því enn fremur meðal annars fram að án samningsins færum við aftur í torfkofana. Eða eins og hún kaus að orða það: „Eins og það sé einhver glóra í því fyrir þjóð sem á allt sitt undir viðskiptum við önnur lönd að forða sér aftur inn í torfkofana.“



Varði ekki viðsnúninginn

Fróðlegur fundur var haldinn í húsakynnum okkar sjálfstæðismanna í Kópavogi á laugardaginn þar sem Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, utanríkisráðherra og varaformaður Sjálfstæðisflokksins, flutti erindi og sat síðan fyrir svörum. Meðal þeirra mála sem voru helzt til umræðu var frumvarp Þórdísar um bókun 35 við EES-samninginn sem mun þýða, nái það fram að ganga, að fest verði í lög að regluverk frá Evrópusambandinu sem innleitt hefur verið í gegnum samninginn gangi framar innlendri lagasetningu.



Við erum á allt öðrum stað

Verðbólga á evrusvæðinu náði hámarki í október 2022 miðað við samræmda vísitölu neyzluverðs á Evrópska efnahagssvæðinu og mældist þá 10,6%. Á sama tíma var verðbólga á Íslandi á sama mælikvarða 6,4%. Eftir það fór verðbólga á evrusvæðinu minnkandi en byrjaði ekki að minnka hér á landi fyrr en í febrúar 2023. Ástæðan er sú að verðbólgan hér hefur verið nokkrum mánuðum á eftir stöðu mála innan svæðisins. Verðbólgan fór með öðrum orðum fyrr upp á evrusvæðinu en hér á landi og fyrir vikið er hún seinni niður hér.



Treystandi fyrir stjórn landsins?

Formanni Viðreisnar, Þorgerði Katrínu Gunnarsdóttur, hefur orðið nokkuð tíðrætt á kjörtímabilinu um að það þurfi „einfaldlega að fara að stjórna þessu landi“ eins og hún til að mynda orðaði það í grein á Vísir.is fyrr á árinu. Þar beindi formaðurinn spjótum sínum að ríkisstjórninni sem sannarlega er hægt að gagnrýna fyrir ýmislegt. Hins vegar er vandséð að Þorgerði og flokki hennar væri betur treystandi fyrir stjórn landsins.

  • Með vægi í samræmi við það
  • Tölum endilega um staðreyndir
  • Skjól fyrir spillta stjórnmálamenn
  • Vilja Ísland í evrópskt sambandsríki
  • „Þetta er algerlega galið“
©2025 Fullveldi.is | Built using WordPress and Responsive Blogily theme by Superb