Skip to content

Fullveldi.is

VEFSETUR UM UTANRÍKIS- OG VARNARMÁL

Menu
  • Forsíða
  • Greinar
    • EES-samningurinn
      • Bókun 35
    • Evrópumál
    • Fríverzlun
    • Schengen
    • Stjórnarskrármál
    • Varnarmál
  • Skýrslur
  • Hlaðvarp
  • Fullveldi.is
  • English
Menu

Hið íslenzka þjóðvinafélag og stjórnarskráin

Posted on January 14, 2022 by Fullveldi

Markmið Hins íslenzka þjóðvinafélags, sem stofnað var árið 1871 af Jóni Sigurðssyni og sextán öðrum alþingismönnum, var „að reyna með sameiginlegum kröptum að halda uppi þjóðréttindum Íslendínga, efla samheldi og stuðla til framfara landsins og þjóðarinnar í öllum greinum. Einkanlega vill félagið kappkosta, að vekja og lífga meðvitund Íslendínga um, að þeir sé sjálfstætt þjóðfélag, og hafi því samboðin réttindi,“ líkt og fram kemur í lögum félagsins frá 1873 sem enn eru í fullu gildi.

Með skírskotun til þjóðréttinda Íslendinga var fyrst og fremst vísað til réttinda þjóðarinnar til þess að fara með stjórn eigin mála í stað þess að vera gert að lúta yfirstjórn erlendra valdhafa líkt og þá var enn raunin og verið hafði aldirnar á undan. Til þess að ná þessu markmiði var kallað eftir því að Ísland fengi stjórnarskrá sem veitti Íslendingum „fullt stjórnfrelsi í öllum íslenzkum málum, alþíng með löggjafarvaldi og fullu fjárforræði, og landstjórn í landinu sjálfu með fullri lagalegri ábyrgð fyrir alþíngi.“

Markmiðið um stjórn eigin mála þegar í höfn

Markmiði Hins íslenzka þjóðvinafélags, um að Íslendingar færu með stjórn eigin mála, var náð fyrir margt löngu eins og velþekkt er. Þá fyrst og fremst með fullveldi Íslands fyrir rúmri öld síðan. Ekki virðast þó allir vera með þetta á hreinu. Þar á meðal sumir sem sæti eiga á Alþingi. Þannig lögðu tveir alþingismenn, þeir Andrés Ingi Jónsson í Pírötum og Jóhann Páll Jóhannsson í Samfylkingunni, það til á aðalfundi félagsins um miðjan desember að samþykkt yrði ályktun þar sem kallað væri eftir nýrri stjórnarskrá.

Vert er að hafa í huga í þessu sambandi að stjórnarskrá sem slík var ljóslega aldrei markmið Hins íslenzka þjóðvinafélag heldur var hún einungis hugsuð sem verkfæri til þess að ná markmiðum félagsins. Það er fyrst og fremst að tryggja það að Íslendingar færu með stjórn eigin mála sem gildandi stjórnarskrá lýðveldisins gerir sannarlega og því ljóst að því markmiði hefur, sem fyrr segir, þegar fyrir löngu verið náð. Með öðrum orðum er það innihaldið sem skipti máli í þeim efnum en ekki umbúðirnar.

Tillaga þvert á meginmarkmið félagsins

Tillögu þingmannanna tveggja var því eðlilega vísað frá á aðalfundi Hins íslenzka þjóðvinafélags enda engan veginn í samræmi við tilgang og markmið félagsins. Hvorki í upphafi né í seinni tíð þegar starfsemi þess hefur einkum snúið að menningarlegum málefnum. Mátti helzt skilja á tillögu þeirra að Ísland væri enn undir stjórn danskra embættis- og stjórnmálamanna og að landið hefði aldrei fengið stjórnarskrá eða orðið fullvalda. Ekkert hefði þannig breytzt í þeim efnum undanfarna hálfa aðra öld.

Hitt er svo annað mál að tillaga stjórnlagaráðs að nýrri stjórnarskrá, sem ráðinu var raunar aldrei falið að semja, gengur í raun þvert á meginmarkmið Hins íslenzka þjóðvinafélags með ákvæði sem felur í sér lögleiðingu á framsali valds yfir íslenzkum málum úr landi. Þá er allavega annar þingmaðurinn, ef ekki báðir, hlynntur inngöngu í Evrópusambandið sem myndi fela í sér framsal valds yfir flestum íslenzkum málum og sífellt fleirum og sem stefnt hefur verið að því frá upphafi að verði að einu ríki.

Hjörtur J. Guðmundsson
sagnfræðingur og alþjóðastjórnmálafræðingur

(Ljósmynd: Styttan af Jóni Sigurðssyni forseta á Austurvelli í Reykjavík. Eigandi: Hjörtur J. Guðmundsson)


Tengt efni:
„Þetta vill meirihluti þjóðarinnar!“
„Skynsamlegar umbætur á stjórnarskrá Íslands“
Frjáls og fullvalda þjóð
Sjávarútvegsmálin ekki mikilvæg?
Var aldrei falið að semja nýja stjórnarskrá

HELZTU GREINAR


Mýtan um sætið við borðið

Kæmi til þess að Ísland gengi í Evrópusambandið tæki vægi landsins fyrst og fremst mið af íbúafjölda þess. Til að mynda þegar teknar væru ákvarðanir varðandi sjávarútvegs- og orkumál sem skipta okkur Íslendinga miklu máli. Ekki sízt í ráðherraráði sambandsins sem gjarnan er skilgreint sem valdamesta stofnun þess. Vægi Íslands þar yrði þannig í langflestum tilfellum aðeins um 0,08% eða á við 5% hlut í alþingismanni.



Verður það sama gert aftur?

Formaður Sjálfstæðisflokksins, Bjarni Benediktsson, sagði í kappræðum formanna stjórnmálafokkanna á Stöð 2 á dögunum, aðspurður af Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni, formanni Miðflokksins, hvort til þess gæti komið að hann gæfi eitthvað eftir varðandi inngöngu í Evrópusambandið kæmi til ríkisstjórnarsamstarfs flokks hans við Viðreisn og Samfylkinguna eftir þingkosningarnar, að hann gæti ekki og myndi ekki taka þátt í ríkisstjórn sem berðist fyrir því að Ísland gengi í sambandið. Hann sæi engin rök fyrir inngöngu í það.



Vilja miklu stærra bákn

Mjög sérstakt er að sjá forystumenn Viðreisnar og aðra frambjóðendur flokksins gagnrýna umfang íslenzku stjórnsýslunnar og segjast vilja minnka báknið á sama tíma og helzta stefnumál flokksins, sem öll önnur stefnumál hans taka í raun mið af, er að Ísland gangi í Evrópusambandið sem telur stjórnsýsluna hér á landi þvert á móti allt of litla til þess að standa undir þeim skuldbindingum sem fylgja inngöngu í sambandið.



Fámennt ríki á jaðrinum

Versta staða sem ríki getur verið í innan Evrópusambandsins, þegar kemur að möguleikum á því að hafa áhrif á ákvarðanatökur innan þess, er að vera fámennt ríki á jaðri sambandsins. Kæmi til þess að Ísland gengi í Evrópusambandið yrði landið bæði það fámennasta innan sambandsins og á yzta jaðri þess.



Hegðaði sér eins og einræðisherra

„Ég vissi að ég gæti aldrei unnið þjóðaratkvæði hér í Þýzkalandi. Við hefðum tapað sérhverri atkvæðagreiðslu um evruna. Það er alveg ljóst,“ sagði Helmut Kohl, fyrrverandi kanzlari Þýzkalands, í samtali við þýzka blaðamanninn Jens Peter Paul árið 2002. Viðtalið er að finna í doktorsritgerð Pauls sem gerð var opinber um áratug síðar en Kohl gegndi kanzlaraembættinu þegar grunnur var lagður að Evrópusambandinu eins og við þekkjum það í dag og evrusvæðinu með Maastricht-sáttmálanum á tíunda áratug síðustu aldar.



Mjög skiljanleg umræða um EES

Vaxandi umræða um það hvort rétt sé fyrir okkur Íslendinga að vera áfram aðilar að EES-samningnum er afar skiljanleg þó Hanna Katrín Friðriksson, þingflokksformaður Viðreisnar, telji hana óskiljanlega samanber pistill hennar í Morgunblaðinu á dögunum þar sem hún hélt því enn fremur meðal annars fram að án samningsins færum við aftur í torfkofana. Eða eins og hún kaus að orða það: „Eins og það sé einhver glóra í því fyrir þjóð sem á allt sitt undir viðskiptum við önnur lönd að forða sér aftur inn í torfkofana.“



Varði ekki viðsnúninginn

Fróðlegur fundur var haldinn í húsakynnum okkar sjálfstæðismanna í Kópavogi á laugardaginn þar sem Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, utanríkisráðherra og varaformaður Sjálfstæðisflokksins, flutti erindi og sat síðan fyrir svörum. Meðal þeirra mála sem voru helzt til umræðu var frumvarp Þórdísar um bókun 35 við EES-samninginn sem mun þýða, nái það fram að ganga, að fest verði í lög að regluverk frá Evrópusambandinu sem innleitt hefur verið í gegnum samninginn gangi framar innlendri lagasetningu.



Við erum á allt öðrum stað

Verðbólga á evrusvæðinu náði hámarki í október 2022 miðað við samræmda vísitölu neyzluverðs á Evrópska efnahagssvæðinu og mældist þá 10,6%. Á sama tíma var verðbólga á Íslandi á sama mælikvarða 6,4%. Eftir það fór verðbólga á evrusvæðinu minnkandi en byrjaði ekki að minnka hér á landi fyrr en í febrúar 2023. Ástæðan er sú að verðbólgan hér hefur verið nokkrum mánuðum á eftir stöðu mála innan svæðisins. Verðbólgan fór með öðrum orðum fyrr upp á evrusvæðinu en hér á landi og fyrir vikið er hún seinni niður hér.



Treystandi fyrir stjórn landsins?

Formanni Viðreisnar, Þorgerði Katrínu Gunnarsdóttur, hefur orðið nokkuð tíðrætt á kjörtímabilinu um að það þurfi „einfaldlega að fara að stjórna þessu landi“ eins og hún til að mynda orðaði það í grein á Vísir.is fyrr á árinu. Þar beindi formaðurinn spjótum sínum að ríkisstjórninni sem sannarlega er hægt að gagnrýna fyrir ýmislegt. Hins vegar er vandséð að Þorgerði og flokki hennar væri betur treystandi fyrir stjórn landsins.

  • Með vægi í samræmi við það
  • Tölum endilega um staðreyndir
  • Skjól fyrir spillta stjórnmálamenn
  • Vilja Ísland í evrópskt sambandsríki
  • „Þetta er algerlega galið“
©2025 Fullveldi.is | Built using WordPress and Responsive Blogily theme by Superb